Ο κίνδυνος άνοιας μπορεί να αυξηθεί καθώς μεγαλώνετε, αν δεν κοιμάστε αρκετά στο στάδιο γνωστό ως “αργά κύματα”. Οι άνω των 60 ετών έχουν 27% περισσότερες πιθανότητες να πάθουν άνοια αν χάνουν μόλις το 1% αυτού του σταδίου κάθε χρόνο, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Κατά μέσο όρο, από έναν ύπνο 7-8 ωρών, ο βαθύς ύπνος έχει φυσιολογική διάρκεια 90 λεπτά και κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 1 και 2 ωρών.
Ο ύπνος αργών κυμάτων (SWS, slow-wave sleep) είναι το τρίτο στάδιο του ανθρώπινου 90λεπτου κύκλου βαθέος ύπνου και διαρκεί περίπου 20-40 λεπτά. Είναι το πιο ξεκούραστο στάδιο, όπου τα εγκεφαλικά κύματα και ο καρδιακός ρυθμός επιβραδύνονται και η αρτηριακή πίεση πέφτει.
Το άρθρο συνεχίζεται παρακάτω
Ο βαθύς ύπνος ενισχύει τους μύες, τα οστά και το ανοσοποιητικό μας σύστημα και προετοιμάζει τον εγκέφαλό μας να απορροφήσει περισσότερες πληροφορίες. Νωρίτερα φέτος, μια έρευνα ανακάλυψε ότι τα άτομα με αλλαγές στον εγκέφαλό τους που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ τα πήγαν καλύτερα στα τεστ μνήμης όταν είχαν περισσότερο ύπνο αργών κυμάτων.
“Ο ύπνος αργών κυμάτων, ή βαθύς ύπνος, υποστηρίζει τον γηράσκοντα εγκέφαλο με πολλούς τρόπους και γνωρίζουμε ότι ο ύπνος αυξάνει την απομάκρυνση των μεταβολικών αποβλήτων από τον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης της απομάκρυνσης των πρωτεϊνών που συσσωρεύονται στη νόσο Αλτσχάιμερ”, λέει ο νευροεπιστήμονας Matthew Pase από το Πανεπιστήμιο Monash της Αυστραλίας.
“Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν ήμασταν σίγουροι για τον ρόλο του ύπνου αργών κυμάτων στην ανάπτυξη της άνοιας. Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η απώλεια ύπνου αργών κυμάτων μπορεί να είναι ένας τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου άνοιας”.
Ο Pase και οι συνάδελφοί του από την Αυστραλία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ εξέτασαν 346 συμμετέχοντες στη μελέτη Framington Heart Study, οι οποίοι είχαν ολοκληρώσει δύο ολονύκτιες μελέτες ύπνου μεταξύ 1995 και 1998 και μεταξύ 2001 και 2003, με μέσο όρο πέντε ετών μεταξύ των περιόδων εξέτασης.
Αυτή η κοινοτική κοόρτη, η οποία δεν είχε κανένα ιστορικό άνοιας κατά τη διάρκεια της μελέτης του 2001-2003 και ήταν άνω των 60 ετών το 2020, έδωσε στους ερευνητές την ευκαιρία να εξετάσουν τη σχέση μεταξύ των δύο παραγόντων με την πάροδο του χρόνου, συγκρίνοντας τα σύνολα δεδομένων από τις δύο σε βάθος πολυσωμνογραφικές μελέτες ύπνου και στη συνέχεια παρακολουθώντας για άνοια τους συμμετέχοντες μέχρι το 2018.
“Χρησιμοποιήσαμε αυτά για να εξετάσουμε πώς ο ύπνος αργών κυμάτων μεταβάλλεται με τη γήρανση και αν οι αλλαγές στο ποσοστό του ύπνου αργών κυμάτων σχετίζονται με τον κίνδυνο άνοιας σε μεταγενέστερη ηλικία έως και 17 χρόνια αργότερα”, λέει ο Pase.
Στα 17 χρόνια παρακολούθησης καταγράφηκαν 52 περιπτώσεις άνοιας μεταξύ των συμμετεχόντων. Τα επίπεδα ύπνου αργών κυμάτων των συμμετεχόντων που καταγράφηκαν στις μελέτες ύπνου εξετάστηκαν επίσης για τη σχέση τους με τις περιπτώσεις άνοιας.
Συνολικά, διαπιστώθηκε ότι ο ρυθμός του ύπνου αργών κυμάτων μειωνόταν από την ηλικία των 60 ετών και μετά, με την απώλεια αυτή να κορυφώνεται μεταξύ των ηλικιών 75 και 80 ετών και στη συνέχεια να εξισορροπείται.
Συγκρίνοντας την πρώτη και τη δεύτερη μελέτη ύπνου των συμμετεχόντων, οι ερευνητές ανακάλυψαν μια σχέση μεταξύ κάθε ποσοστιαίας μονάδας μείωσης του ύπνου αργών κυμάτων ανά έτος και ενός 27% αυξημένου κινδύνου εμφάνισης άνοιας.
Ο κίνδυνος αυτός αυξήθηκε σε 32% όταν επικεντρώθηκαν στη νόσο Αλτσχάιμερ, την πιο κοινή μορφή άνοιας.
Η μελέτη Framington Heart Study μετρά πολλαπλά σημεία δεδομένων υγείας με την πάροδο του χρόνου, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας του όγκου του ιππόκαμπου (πρώιμο σημάδι της νόσου Αλτσχάιμερ) και των κοινών παραγόντων που συμβάλλουν στην καρδιαγγειακή νόσο.
Τα χαμηλά επίπεδα ύπνου αργών κυμάτων συνδέθηκαν με υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, με τη λήψη φαρμάκων που μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο και με την ύπαρξη του γονιδίου APOE ε4, το οποίο συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
“Διαπιστώσαμε ότι ένας γενετικός παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά όχι ο όγκος του εγκεφάλου, σχετιζόταν με την επιταχυνόμενη μείωση του ύπνου αργών κυμάτων”, λέει ο Pase.
Αν και πρόκειται για σαφείς συσχετίσεις, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι αυτού του είδους οι μελέτες δεν αποδεικνύουν ότι η απώλεια ύπνου αργών κυμάτων προκαλεί άνοια και είναι πιθανό οι εγκεφαλικές διεργασίες που σχετίζονται με την άνοια να προκαλούν απώλεια ύπνου. Για να γίνουν πλήρως κατανοητοί αυτοί οι παράγοντες, απαιτούνται περισσότερες έρευνες.