Οστρακιά: συμπτώματα και αντιμετώπιση

Η οστρακιά είναι μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από βακτήρια. Θεραπεύεται σε λίγες ημέρες με αντιβιοτικά. Με αυτή τη θεραπεία, οι επιπλοκές είναι σπάνιες.

Η οστρακιά προσβάλλει κυρίως παιδιά ηλικίας περίπου 2 έως 15 ετών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, συχνά σε μικρές επιδημίες που εκδηλώνονται σε σχολεία. Η οστρακιά είναι ασυνήθιστη σε παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών, καθώς προστατεύονται από τα αντισώματα της μητέρας που μεταδίδονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στους ενήλικες, η νόσος είναι αρκετά σπάνια.

Όπως και άλλες λοιμώξεις, η οστρακιά επανήλθε μετά την υγειονομική κρίση. Η εισαγωγή προληπτικών μέτρων (χρήση μάσκας, περιορισμός, απομάκρυνση, κ.λπ.) οδήγησε σε κάποια πτώση της ανοσίας. Αυτό οδήγησε στη συνέχεια σε αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων όταν η κατάσταση επανήλθε στο φυσιολογικό. Μια άλλη διαπίστωση των ιατρών είναι ότι πολλές λοιμώξεις δεν είναι πλέον εποχικές. Ενώ η γρίπη μπορεί πλέον να χτυπήσει το καλοκαίρι, η οστρακιά δεν περιορίζεται πλέον στη χειμερινή περίοδο, αλλά μπορεί να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή.

Οι ασθενείς είναι μεταδοτικοί πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα

Η οστρακιά είναι μια λοιμώδης νόσος που προκαλείται από ένα βακτήριο της οικογένειας των στρεπτόκοκκων – τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο Α – ο οποίος είναι επίσης υπεύθυνος για τον στρεπτόκοκκο και άλλες λοιμώξεις. Στην περίπτωση της οστρακιάς, το βακτήριο αυτό, το οποίο παραμένει εντοπισμένο στο φάρυγγα, αρχίζει να παράγει τοξίνες που προκαλούν δερματικό εξάνθημα στο σώμα και τη γλώσσα.

Η οστρακιά μεταδίδεται μέσω του αέρα, με το βήχα, το φτέρνισμα ή το φτύσιμο κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης, ή έμμεσα, από αντικείμενα μολυσμένα με εκκρίσεις (γυαλιά, παιχνίδια, χέρια κ.λπ.). Οι άρρωστοι με τη σειρά τους γίνονται μεταδοτικοί μόλις τα βακτήρια εγκατασταθούν στο φάρυγγα, ακόμη και πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Αυτό εξηγεί γιατί μπορούν να αναπτυχθούν επιδημίες παρά την απομόνωση των ασθενών. Τις περισσότερες φορές, η περίοδος επώασης είναι σύντομη (1 έως 4 ημέρες), αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι μεγαλύτερη.
Στηθάγχη και μικρές κόκκινες κηλίδες στο δέρμα

Η οστρακιά έχει αιφνίδια έναρξη πυρετού και είναι γενικά υψηλός (πάνω από 38,5°C), συνοδεύεται από στηθάγχη και δυσκολία στην κατάποση. Ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα εμφανίζεται 1 ή 2 ημέρες μετά την έναρξη του πονόλαιμου. Το εξάνθημα αυτό αρχίζει στις πτυχές κάμψης (μασχάλες, αγκώνας, βουβωνική χώρα)”.

Στη συνέχεια εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος, όπως στο άνω μέρος του θώρακα, στο κάτω μέρος της κοιλιάς, στο πρόσωπο (εκτός από την περιοχή γύρω από το στόμα), ακόμη και σε ολόκληρο το σώμα. Το δέρμα, το οποίο καλύπτεται από μικροσκοπικές κόκκινες κουκίδες που αισθάνεται κοκκώδες στην αφή, γίνεται κατακόκκινο. Το εξάνθημα μπορεί επίσης να έχει φαγούρα.

Ταυτόχρονα, η γλώσσα καλύπτεται από μια υπόλευκη εναπόθεση, στη συνέχεια αποπαλιδώνεται (περιοχές της γλώσσας “χάνουν” τις θηλές τους) και γίνεται έντονα κόκκινη μεταξύ των ημερών 6 και 8. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί επίσης να παραπονεθούν για πονοκεφάλους, κοιλιακό άλγος, ναυτία ή εμετό. Άλλοι πάλι μπορεί να παρουσιάζουν ηπιότερες μορφές της νόσου, με χαμηλότερο πυρετό και ροζ εξάνθημα που περιορίζεται στις πτυχές κάμψης, αλλά όλοι παρουσιάζουν στηθάγχη.

Ένα γρήγορο διαγνωστικό τεστ

Στην περίπτωση όμως της οστρακιάς, η στηθάγχη προκαλείται από βακτήρια, συχνότερα από στρεπτόκοκκο, ιδίως σε παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών. Εάν εξακολουθεί να υπάρχει αμφιβολία μετά την κλινική εξέταση, ο γιατρός πρέπει να διενεργήσει διαγνωστικό τεστ για στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα (TROD). Αυτό το γρήγορο, ανώδυνο τεστ μπορεί να δείξει αν ο πονόλαιμος είναι πράγματι βακτηριακή αγγειίτιδα της ομάδας Α. Για τη διενέργεια της εξέτασης, ο γιατρός παίρνει ένα δείγμα από τις αμυγδαλές χρησιμοποιώντας μια μεγάλη μπατονέτα, η οποία στη συνέχεια τοποθετείται σε ένα σωληνάριο που περιέχει ένα αντιδραστήριο. Στη συνέχεια, μια δοκιμαστική ταινία βυθίζεται σε αυτό το υγρό.

Εάν το τεστ είναι θετικό, ο γιατρός γνωρίζει ότι ο πονόλαιμος είναι βακτηριακός, σημάδι οστρακιάς, και ότι επομένως είναι απαραίτητη η θεραπεία με αντιβιοτικά.

Εξαήμερη αντιβιοτική αγωγή για την αποφυγή επιπλοκών

Η οστρακιά παλαιότερα θεωρούνταν σοβαρή ασθένεια λόγω των επιπλοκών που μπορούσε να προκαλέσει, ιδίως ρευματικό πυρετό και καρδιοπάθεια. Τα αντιβιοτικά, αλλά και η μείωση της μολυσματικότητας των βακτηρίων, κατέστησαν δυνατή την αλλαγή αυτής της προοπτικής. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντική η σωστή αντιμετώπιση της λοίμωξης, αν πρόκειται να αποφευχθούν οι επιπλοκές, καθώς η κακή αντιμετώπιση της οστρακιάς μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Πράγματι, ο Οργανισμός Υγείας και Ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA) προέτρεψε πρόσφατα τους γονείς να είναι σε επαγρύπνηση μετά τον θάνατο πέντε παιδιών ηλικίας κάτω των 10 ετών μέσα σε επτά ημέρες από τη διάγνωση στρεπτοκοκκικής λοίμωξης Α.

Η θεραπεία βασίζεται σε μια 6ήμερη αγωγή με αντιβιοτικά αμοξικιλλίνης (οικογένεια πενικιλλίνης). Περιορίζει επίσης τη μεταδοτικότητα σε 24-36 ώρες μόλις ξεκινήσει. Εάν είστε αλλεργικοί στις πενικιλλίνες, ο γιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει άλλα αντιβιοτικά. Για να είναι αποτελεσματική, η θεραπεία πρέπει να συνεχιστεί στη συνταγογραφούμενη δόση και για τη συνταγογραφούμενη διάρκεια. Χάρη σε αυτή τη θεραπεία, ο πυρετός και ο πόνος εξαφανίζονται γρήγορα. Το δέρμα αναπτύσσεται σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με την απολέπιση να εμφανίζεται μεταξύ της έβδομης και της δέκατης πέμπτης ημέρας μετά την έναρξη της νόσου. Η γλώσσα επιστρέφει επίσης στο φυσιολογικό της χρώμα.

Πρόληψη μέσω της υγιεινής

Δεν υπάρχει εμβόλιο κατά της οστρακιάς. Όπως συμβαίνει με κάθε μεταδοτική ασθένεια, η πρόληψη βασίζεται σε μέτρα υγιεινής που είναι κοινά γνωστά από την εποχή της πανδημίας του Covid-19. Φροντίστε λοιπόν να πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή, ελλείψει αυτού, με υδροαλκοολικό τζελ, να φοράτε μάσκα, να αποφεύγετε τη στενή επαφή και να απολυμαίνετε τις επιφάνειες μετάδοσης με, για παράδειγμα, οινόπνευμα 70°C. Αυτοί οι αυστηροί κανόνες υγιεινής πρέπει να εφαρμόζονται από τα πρώτα κιόλας σημάδια της νόσου.

Η συνταγογράφηση αντιβιοτικού για την πρόληψη της μόλυνσης σε άτομα που έρχονται σε επαφή δεν συνιστάται πλέον. Ωστόσο, μπορεί να ενδείκνυται για άτομα που διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών (ηλικιωμένοι, ανοσοκατεσταλμένοι, χρόνια πάσχοντες).