Υπολείμματα καφέ: Υπάρχει άλλη μια καταπληκτική χρήση τους, λένε οι επιστήμονες

Η αγάπη μας για τον καφέ σημαίνει ότι εκατομμύρια τόνοι από χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ (κατακάθια) καταλήγουν στα σκουπίδια κάθε χρόνο. Οι επιστήμονες εργάζονται για τρόπους αξιοποίησής τους και τώρα μπορούμε να προσθέσουμε έναν ακόμη στον κατάλογο: έχει αποδειχθεί ότι τα κατακάθια καφέ απορροφούν την μπενταζόνη, ένα ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται στη γεωργία. Αν η τεχνολογία αυτή μπορέσει να αναπτυχθεί, θα λύσει δύο περιβαλλοντικά προβλήματα σε ένα: τα απόβλητα κατακάθια καφέ και τη ζημιά που προκαλούν τα γεωργικά ζιζανιοκτόνα στην άγρια πανίδα και το γύρω φυσικό περιβάλλον.

Μια ομάδα από το Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Παρανά (UTFPR) στη Βραζιλία διαπίστωσε ότι όταν χρησιμοποιήθηκε χλωριούχος ψευδάργυρος για την ενεργοποίηση του άνθρακα στα χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ, ο άνθρακας παρουσίασε 70 τοις εκατό αποτελεσματικότητα στην απομάκρυνση της μπενταζόνης – του πιο συχνά χρησιμοποιούμενου ζιζανιοκτόνου στη γεωργία. Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν δοκιμές χρησιμοποιώντας μπενταζόνη διαλυμένη σε υγρό, τόσο πριν όσο και μετά την επεξεργασία με τον ενεργοποιημένο άνθρακα από τα χρησιμοποιημένα κατακάθια καφέ, για να δουν πώς επηρέασε τους ιστούς της ρίζας του κρεμμυδιού που ονομάζονται μεριστώματα.

Αυτοί οι ιστοί είναι τα σημεία από τα οποία αναπτύσσονται τα φυτά, οπότε αν υποστούν βλάβη, η ανάπτυξη ενός φυτού διαταράσσεται.

“Πριν από την προσρόφηση, το απόβλητο προκάλεσε σημαντική κυτταρογονοτοξικότητα στα μεριστώματα της ρίζας κρεμμυδιού”, έγραψαν οι ερευνητές στη δημοσιευμένη εργασία τους. “Μετά την προσρόφηση, το παραγόμενο απόβλητο δεν προκαλούσε πλέον τοξικότητα στο σύστημα δοκιμής και τα αποτελέσματα που προέκυψαν ήταν παρόμοια με τον έλεγχο με απεσταγμένο νερό”. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) έχει ήδη εντοπίσει δυνητικά επιβλαβή επίπεδα μπενταζόνης στα υπόγεια ύδατα και στο πόσιμο νερό. Είναι επίσης γνωστό ότι επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία μέσω της εισπνοής, της κατάποσης ή της απορρόφησης μέσω του δέρματος.

Όσο για το παλιό κατακάθι του καφέ, είναι κακό για το περιβάλλον είτε πετιέται στο νερό είτε στέλνεται σε χωματερή. Ωστόσο, ορισμένες από τις χημικές αντιδράσεις που προκαλούν έχει αποδειχθεί ότι είναι χρήσιμες σε διαδικασίες απολύμανσης. Αυτά είναι μόνο προκαταρκτικά αποτελέσματα, αλλά είναι ελπιδοφόρα – δείχνουν ότι ο άνθρακας από χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ είναι αποτελεσματικός στην επεξεργασία νερού που έχει μολυνθεί με μπενταζόνη. Τα επόμενα βήματα θα είναι η βελτίωση και η κλιμάκωση των διαδικασιών.

“Αυτό καθιστά τη μελέτη αυτή εξαιρετικά σημαντική σε βιομηχανικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο, καθώς υπάρχουν προβλήματα υγείας και περιβάλλοντος που σχετίζονται με την ανεξέλεγκτη χρήση αυτών των υλικών”, γράφουν οι ερευνητές. Είτε πρόκειται για τη βελτίωση της θρεπτικής αξίας των τροφίμων είτε ακόμη και για την προστασία από την άνοια, οι επιστήμονες βρίσκουν όλο και περισσότερους τρόπους να επαναχρησιμοποιούν τα παλιά κατακάθια του καφέ – γεγονός που μας κάνει να αισθανόμαστε λίγο καλύτερα για τις συνήθειές μας να καταβροχθίζουμε τον καφέ. Όπως παραδέχεται η ομάδα εδώ, δεν είναι απολύτως σαφές πώς λειτουργεί η διαδικασία απορρόφησης, αλλά τα αποτελέσματα της μελέτης θα πρέπει να βοηθήσουν τη μελλοντική έρευνα και σε αυτόν τον τομέα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την απομάκρυνση των ρύπων φυτοφαρμάκων από το περιβάλλον, αλλά υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει.

“Η μόλυνση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων είναι σήμερα ένα από τα πιο πιεστικά περιβαλλοντικά προβλήματα – η μεγαλύτερη πρόκληση αυτού του αιώνα είναι η πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων”, γράφουν οι ερευνητές.